Moslims vertegenwoordigen slechts 2,3 procent van de Cambodjaanse bevolking, maar stemmen vanuit de Islamitische gemeenschap zeggen dat dit aantal toeneemt. En hoewel de meeste Moslims via een huwelijk zijn bekeerd, is er minstens één dorp waar de religie voor zijn eigen waarde werd aangenomen.
In het dorp Kwan in de provincie Kampong Speu leidt de 65 jarige Abdul Amit een groep mannen en vrouwen langs een stoffige weg naar het Dhohr gebed.
Aan de binnenkant is de moskee heel eenvoudig: vier witte muren, handgeweven gebedsmatten, en een geïmproviseerd gordijn om de vrouwen van de mannen te scheiden. Er heerst een ongedwongen sfeer door de aanwezigheid van peuters en verslaggevers. De kleine groep dorpelingen verrichten hun gebeden, en gaan vervolgens buiten weer op in het gedruis.
Het kleine gebouw met de goudkleurige koepel is vrij nieuw, en werd betaald door een sponsor uit Saudi Arabië in 2014, legt Amit uit. Deze connectie kwam tot stand via een sociale media videocampagne door het Cambodia Muslim Media Center (CAMM).
“Ze zagen ons dorp op de sociale media,” zegt Amit. “Sindsdien hebben we bezoek gehad van verschillende landen die ons donaties gaven, o.a. Indonesië, Frankrijk en de Verenigde Staten.”
De video trok zoveel aandacht omdat de moskee en het dorp uniek zijn: bijna alle 52 gezinnen die in deze gemeenschap wonen zijn Khmer Boeddhisten bekeerd tot de Islam, beweert Amit.
Volgens cijfers van het Ministerie van Culten en Godsdiensten bestaan in Cambodja 884 moskeeën en 314 Islamitische scholen. Het Ministerie registreert het aantal gebouwen, en mensen (361.483) maar hebben geen feiten over bekeerlingen.
Volgens Emiko Stock, een antropoloog die sinds 2000 binnen de Cambodjaanse Cham gemeenschap werkt, komt bekering vaker voor dan men denkt. Maar de moskee in Kwam breekt alle records.
Khmer vrouwen in gebed in het dorp Kwan. Scott Rotzoll
Dat is zo omdat de meest voorkomende reden om zich te bekeren een huwelijk is, zo legt Farina So uit, een onderzoeker bij DC-Cam. Om met een Moslim te kunnen trouwen, moet je Moslim worden. In het Boeddhisme bestaan dergelijke beperkingen niet.
“Chams zijn nog matrilokaler dan Cambodjaans, en dat wil zeggen dat wanneer een man trouwt, hij bij de vrouw gaat wonen”, zei Stock. Het gevolg is dat de meeste nieuwe bekeerlingen in Cambodja mannen zijn.
Sos Mossin, staatssecretaris van het Ministerie van Culten en Godsdienst en hoofd van de Cambodjaanse Moslimvereniging, zei dat het aantal Moslims in alle dorpen groeiend is, en zegt dat moskeeën zullen worden gebouwd waar Moslims zijn. “Sinds het Rode Khmer regime zijn 500 moskeeën gebouwd,” zegt hij, en “we willen dat ze op een goede plek bidden.”
Een aantal van deze moskeeën werden financieel geholpen door geld uit het buitenland; bijvoorbeeld uit Koeweit of Saudi Arabië. Maar het komt nog vaker voor dat Cambodjaanse Moslims die in het buitenland wonen geld naar hun land sturen, bijvoorbeeld uit Thailand, Zuid-Korea of Maleisië.
De nieuwe Moslim inwoner
Toen Abdoel Amit, een geboren Cham, naar Kwan verhuisde in 2001 en met landbouw begon, was zijn gezin het enige Moslim gezin. Hij sloot vriendschap met andere inwoners, die in het begin meededen aan feestdagen na het vasten van de Ramadan. Zijn gezin bouwde een kleine moskee van hout. Abdoel Amit legt uit dat de Islamitische gemeenschap niet doelde op het maken van bekeerlingen. “We verplichten niemand om te geloven,” zei hij. Maar al snel begonnen de bekeringen.
De bewoners van Kwan kwamen beetje bij beetje tot de Islam, en uit eigen beweging. Vaak brachten ze dan een heel gezin mee. “Voor de meeste bewoners had dit niets te maken met een huwelijk,” zegt Amit.
UW INTERESSE GEWEKT?Like ons op Facebook! 
Een van deze gezinnen ontmoette Amit terwijl ze op het veld werkten, en ze spraken met elkaar over de Islam. Een paar jaar later besloten de 30-jarige Favidas en haar echtgenoot Moslim te worden.
Niet lang daarna bekeerden haar oudere zuster Subiyas en haar moeder Zariyas zich ook. Hun kinderen leren nu zowel Khmer als Arabisch.
“Soms begrijpen we alleen de woorden waarmee we bidden. Maar we leerden de regels stap voor stap. Het is niet zo moeilijk om de principes te begrijpen,” legt Subiyas uit.
Een korte beschrijving van de geschiedenis van bekeringen
De bekeringen tot de Islam gebeurt al sinds eeuwen. Waarschijnlijk begon het met de verhuizing van de Chams vanuit Champa, op zoek naar handel en veiligheid. De Khmer bekeerling in de hoogste kringen was een koning, Reameathipadei I, die tijdens de 17e eeuw Cambodja regeerde. De bronnen vermelde verschillende redenen voor zijn bekering: hetzij om politieke verbonden met de lokale Moslimemigranten, of om met een Moslima te trouwen. Volgens de Nederlandse geschiedkundige Carool Kersten veranderde hij zijn naam in Ibrahim. Volgens Khmer en Nederlandse bronnen verzocht de koning zijn ministers, afgevaardigen en koninklijke bedienden om zich tot de Islam te bekeren. Nadien zijn er geen Moslim koningen geweest in Cambodja.
Amit zei dat een bekering eenvoudig was; leren hoe vijf keer per dag te bidden, en te erkennen dat Allah de ene ware God is, om een “ware” Moslim te zijn.
Maar een bepaald geloof verruilen voor een ander is iets aanzienlijks, en vergt op zijn minst verandering van gewoontes: een schema voor het gebed, rituele wassingen etc..
Een van de bewoners van het Khmer-Moslim dorp is Amikulusom, ze is een 83-jarige voormalige Boeddhistische non die drie jaar geleden de Islam leerde kennen via haar nicht en kleinkinderen in het dorp. “Mijn hele familie gelooft nu in Allah, we krijgen betere zegeningen van Hem,” zegt ze.
De pas bekeerde Nazy Saleh, voorzitter van de CAMM, schrijft de groei van de Cambodjaanse Moslimgemeenschap toe aan de jongere generatie, en niet aan dorpen als die in Kampong Speu. CAMM, met het hoofdkwartier in Phnom Penh, biedt een trainingsprogramma aan nieuwe Moslims aan, en verstrekt online informatie in de Khmer taal voor degenen die meer over de Islam willen weten.
Degenen met wie Post Weekend sprak in en rond de stad hadden verschillende ervaringen, vaak hadden die een verband met het huwelijk of sociale instellingen.
Saryfine trouwde met een Moslima toen hij 19 jaar was, en hij bekeerde zich vanuit het Boeddhisme om zo deel uit te kunnen maken van haar familie.
Hij veranderde ook zijn naam. Hij vertelt dat hij geen Arabisch kan lezen, maar dat de moskee die hij bezoekt aan de National Road vertalingen verstrekt van alle onderdelen van het geloof. Die had hij binnen 30 tot 40 dagen geleerd, zegt hij.
In 2014 werd een nieuwe moskee gebouwd in Kwan. Het dorp rond de Darusalam Moskee is overheersend Cham. Scott Rotzoll
“Ik kan niet een halve Boeddhist en een halve Moslim zijn,” zegt Saryfine. En Rohany, een 21-jarige studente en vrijwilligster bij de CAMM, vond de Islam via vrienden, nadat ze was opgegroeid in een Boeddhistische familie. Nu woont ze in een studentenhuis voor Moslimas en zal in maart afstuderen.
“Ik verhuisde toen ik me bekeerde. Ik veranderde. Nu woon ik binnen de Moslimgemeenschap en doe goede dingen,” legt ze uit.
Op het Chroy Changvar schiereiland woont al sinds het begin van de 20e eeuw een gemeenschap van Cham Moslims. Loep Saleh, een van de imaams van de Darusalam moskee daar vertelt dat er ongeveer 10 bekeerlingen in het dorp wonen, in de meeste gevallen mannen die zich bekeerden om te trouwen. Maar soms ziet hij ook anderen, zoals toen er eens een man de moskee binnenliep en zei dat hij niet wist hoe te bidden, en een andere man die de Islam heel intensief had bestudeerd en soms langskomt. Een aantal Boeddhisten bekeerde zich afgelopen jaar en Loep Saleh was hun onderwijzer.
Gewoonlijk moeten ze de “regels” leren: hoe te bidden in het Arabisch, en bovendien moeten ze een document van instemming van een familielid bezitten, dat ze zich uit eigen beweging willen bekeren. “Sommige mensen leren gemakkelijk en andere hebben er veel moeite mee,” zegt Leop Saleh met een lach. “Soms duurt het een dag, en soms een maand.”
Alle geïnterviewde leden van de Moslimgemeenschap leggen de nadruk op het opmerkelijke religieuze pluralisme dat in het koninkrijk heerst, ze leven vooral in harmonie met elkaar, en dat zou een voorbeeld voor andere landen moeten zijn, zegt Nazy Saleh glimlachend.
LEES OOK: “WORD JIJ ONZE STEUNPILAAR?”
Maar een van de meest voorkomende misvattingen in Cambodja is de vermenging van het Cham volk met de Islam.“Er bestaat een groot onbegrip over ras en religie,” zegt hij.
Het is een misvattingen die taalkundig teruggaat tot in het eind van de 15e eeuw. De Khmer gebruikten de algemene term “Cam Jvra” (een verwijzing naar Java) om te verwijzen naar zowel de Chams als Maleisiërs, en naar een ieder die de Islam aanhing in het koninkrijk, volgens de geschiedkundige Kersten.
Saleh voegt verder toe dat angst voor terrorisme minimaal is in het koninkrijk, en hij noemt hierbij dat terrorisme niet wordt getolereerd in Cambodja.
Er waren enkele interreligieuze beschuldigingen in november toen 24 Moslim scholieren in het ziekenhuis belandden nadat onbekende mannen een giftige substantie in het huis waar ze verbleven hadden gesproeid, in de Tbong Khmum provincie.
Die gemeenschap, het dorp Trea, heeft een geschiedenis van Islamitische internaten, vele van Koeweitische oorsprong, en verwelkomen religieuze buitenstaanders, die teruggaat tot het begin van de 19e eeuw, volgens Stock, een antropoloog.
Mossin, staatssecretaris voor het Ministerie van Culten en Godsdienst, bevestigde dat de zaak van het dorp Trea nog in onderzoek is, zonder dat de daders zijn geïdentificeerd. “Of ze nu van dezelfde religie zijn of niet, er zijn altijd mensen die problemen willen maken,” voegt Mossin toe.
De bekeerlingen met wie Post Weekend sprak, in het dorp Kwan en andere, hadden weinig twijfels. Rohany, de studente in Phnom Penh, glimlacht terwijl ze uitlegt hoe haar Boeddhistische familie achter haar beslissing stond. “Zolang ik begrijp dat de Islam een goede religie is, is het oké,” zegt ze.
Door zusters Kenza bint Muhammed en Marianna Stavinga voor Stichting Bekeerling. Bezoek ook haar YouTube account Islam Ondertitel.